Instytucje, kultura i rozwuj – 4

Dlaczego Meksyk się nie bogaci?

Meksyk usilnie się modernizuje. Ale ciągle jest zacofany. Trzy dekady temu w 1982 zbankrutował. A następnie wszedł na ścieżkę  bezprecedensowych reform. Reform, kture z czasem znalazły naśladowcuw w Ameryce Południowej i Europie Wschodniej: otwarcie rynku na handel zagraniczny i zagraniczną konkurencję, prywatyzację, przywrucenie względnej ruwnowagi w finansach publicznych. Jednak pomimo tych podręcznikowych reform Meksyk ciągle jest zacofany i rośnie wolniej niż podobne kraje. Dlaczego?

Ekonomiści dają wiele cząstkowych wytłumaczeń: ułomny rynek kredytowy, przewartościowana waluta krajowa, duży udział szarej strefy, struktura eksportu podobna do eksportu Chin, instytucjonalne pozostałości hiszpańskiej i portugalskiej kolonializacji, wysokie zrużnicowanie majątkowe, wielość dobrej jakości ziemi co umożliwiło powstanie antyrozwojowej elity obszarniczej, itp. itd. Ale choć każdy z tych powoduw stanowi przeszkodę rozwoju to jednak żaden samoistnie nie tłumaczy braku szybkiego wzrostu gospodarczego.

Na przykład Chiny są problemem dla Meksyku dopiero od roku 2001 gdy przystąpiły do WTO. Od tego czasu udział Meksyku w eksporcie do USA maleje, a wzrost udziału Chin w eksporcie do USA znacznie przyspieszył. Meksyk ma to nieszczęście, że koncentruje się na importowaniu zachodnich komponentuw. A następnie składaniu ich i eksporcie w postaci przetworzonej. Jest to nisza w kturej ruwnież działają Chiny. Ale intensyfikacja konkurencji z Chinami po 2001 nie tłumaczy wolnego wzrostu w latach 80ych i 90ych. Ponadto należy spytać dlaczego Meksyk nie przebył drogi od montowni do eksportu z rosnącym  udziałem własnych komponentuw i własnej myśli technicznej. Udało się to Japoni, Tajwanowi i Hong Kongowi. Teraz robią  to Chińczycy. A jedyne co udało sie Meksykanom to przejść od przerobowego szycia ubrań do montowania samochoduw i elektroniki.

Podobnie jest ze wspulną dla całego regionu spuścizną kolonializmu. Nawyki krnąbrnej wspułpracy z obcą władzą rozpowszechnione wśrud ludności, oraz wyzyskiwania poddanych rozpowszechnione wśrud elit stanowią przeszkodę dla szybkiego wzrostu gospodarczego. Jednak inne kraje regionu, choć mają to samo dziedzictwo kolonialne nie notują tak wolnego wzrostu gospodarczego. Chile rozwija się przyzwoicie od puźnych lat 80ych, a Brazylia, Kolumbia i Peru rosną szybko od roku 2000.

Inne utrudnienia opisywane przez ekonomistuw ruwnież stanowią tylko cząstkowe przeszkody. Real był przewartościowany wiele lat temu. Przemoc narkotykowa trawi Meksyk na dużą skalę dopiero od roku 2006. Biznes narkotykowy, ktury w pełni nie jest odzwierciedlony w PKB obecny jest ruwnież w innych krajach regionu.

Dlaczego więc pomimo podręcznikowych reform Meksyk rośnie wolniej niż inne kraje? Ekonomiści  mnożą cząstkowe wytłumaczenia. Ale dotykają tylko pośrednich źrudeł wolnego wzrostu.  Wysokie ceny usług telekomunikacyjnych i niska ich dostępność? Sprzedano państwowy monopol lokalnemu oligarsze Carlosowi Slimowi. Niski poziom szkuł? Oświata jest trzymana przez zwiazki zawodowe, co powoduje, że ok 90% publicznych nakładuw na oświatę przeznaczana jest na pensje. A ponadto emigracja do USA, gdzie legalnie lub nielegalnie pracuje ponad 11 milionuw Meksykanuw głuwnie przy nieskomplikowanych pracach typu zmywak odbiera motywację do nauki.

Ale żaden z powyższych i wielu innych powoduw nie jest wytłumaczniem. Ekonomiści bardzo dobrze liczą wyniki gospodarcze, potrafią całkiem dobrze opisać instytucje społeczno-gospodarcze, kture przyczyniają się do tych wynikuw, ale na razie są na początku opisywania powduw dla kturych te same instytucje i działania dają rużne wyniki w rużnych społeczeństwach.

Należy spytać: dlaczego w innych krajach regionu prywatyzację wykorzystano do zwiększenia konkurencji? Dlaczego obywatele i rządzący Meksykiem pozwolili związkom zawodowym nauczycieli przejąć większość nakładuw na oświatę, oraz dlaczego tolerują niski poziom nauczania?

Tu właśnie kryje się odpowiedż na pytanie o to dlaczego podręcznikowe reformy meksykańskie nie dają spodziewanego rezultatu w postaci szybkiego wzrostu. Może być tak, że Meksyk spotkała cała seria złych losowych przypadkuw, kture jeden po drugim ograniczyły rozwuj Meksyku. Ale raczej jest tak, że coś co umyka ekonomistom a determinuje zbiorowe zachowania Meksykanuw spowalnia wzrost gospodarczy Meksyku. Kultura?

 

Inne wpisy w wątku Instytucje, kultura, rozwuj:

Kultury lepsze i gorsze  – 12 października 2010 – Wbrew wspułczesnej poprawności politycznej kultury dzielą się na lepsze i gorsze. Jedne bardziej sprzyjają wzrostowi gospodarczemu. Drugie mniej.

Demokracja a wojna na morzu– prowadzenie wojny na morzu jest droższe i bardziej skomplikowane niż prowadzenie wojny na lądzie. Wymaga wyższych podatkuw, oraz dogadywania się władzy z większą częścią społeczeństwa. Skuktkuje to tym, że morskie potegi wojenne były raczej demokracjami w odróżnieniu od zamordystycznych potęg lądowych.

Wspulnota miernot – 22 września 2010 – społeczeństwa rządzone przez dużą część swojej historii przez obce i wrogie władze mogły wytworzyć normy, gdzie na rozkaz okupanta odpowiadano solennymi obietnicami jego wykonania, ale gdzie racjonalnym było kombinowanie jak wykonać rozkaz jak najmniejszym kosztem.

0 comments… add one

Leave a Comment