Dekada niepewności – 5

USA – likwidacja zadłużenia poprzez niewypłacalność i inflację. 

USA jest tak zadłużone, że jest niewypłacalne.  Oficjalny dług państwa, firm i obywateli to ponad 370% PKB. Niezewidencjonowane, ale istniejące zobowiązania (tzw. unfunded liabilities) ichniejszego ZUS (social security i medicare) to kolejne 500-800% PKB. Fundusze emerytalne prowadzone przez władze lokalne i stanowe, oraz prywatne firmy mają  dziurę na kolejne kilkaset procent PKB. Amerykanie są o wiele biedniejsi niż wskazuje ich poziom życia, bo finansują swą  dzisiejszą konsumpcję zadłużaniem i liczą, że w przyszłości ktoś zapłaci za ich emerytury. A oficjalny dług USA nieubłagalnie rośnie i rośnie od czasu wojny w Wietnamie:

Źródło: Federal Reserve Flow of Funds Z.1 Table D.3

Źródło: Federal Reserve Flow of Funds Z.1 Table D.3 oraz Bureau of Economic Analysis

Co gorsza powyższe dane nie uwzględniają istniejącego, ale nie zaksięgowanego zadłużenia ichniejszego ZUS.  Nie zaksięgowany deficyt Social Security to co najmniej US$ 4 biliony (4  tys miliardów), a deficit Medicare i Medicaid to co najmniej US$ 80 bilionów (80 tys. miliardów).  Dla przypomnienia PKB USA za 2008 to jakieś 14  bilionów (14 tys miliardów).  Czyli oficjalny i zaksięgowany dług USA to 370% gospodarki. A ten ukryty to kolejne  ok. 600%. Wesoło jest, być Amerykanem. Nie ma co. A jeszcze nikt tak naprawdę nie zsumował deficytu w funduszach emerytalnych prowadzonych przez władze lokalne, stanowe i sektor prywatny…

Po drugie, nie będzie szybkiego powrotu rozsądku. Co prawda gospodarstwa domowe po dwudziestu latach wydawania zaczeły oszczędzać:

Źródło: Bureau of Economic Analysis, NBER

Ale spadek pożyczania przez gospodarstwa domowa z powodzeniem nadrabia państwo zwiększając wydatki na kredyt:

 Źródło: Federal Reserve Flow of Funds Z.1 Table D.2

Państwo amerykańskie będzie wydawać i wydawać. Republikanie nie pozwolą podnieść podatków. A Demokraci nie pozwolą obciąć wydatków. Wręcz będzie  nasilenie zabawy p/t kto odpuści pierwszy, przed upadłością. Ta zabawa zresztą trwa już od pewnego czasu.  Co najmniej od czasu Regana ekonomia polityczna USA polega na tym, że republikanie obniżali podatki swoim wyborcom, zwiększali wydatki na swoich wyborców i zadłużali państwo. Natomiat demokraci uznawani byli za partię nieodpowiedzialną gospodarczo, więc chociaż chcieli zwiększać wydatki dla swych wyborców, to koncentrowali się raczej na obniżeniu wydatków.

Jednak zmienia się postrzeganie demokratów. Clinton jest jedynym z żyjących prezydentów za którego prezydentury budżet USA miał nadwyżkę. Co ważniejsze Clinton zmienił system pomocy społecznej z hamaka dla bumelantów w siatkę bezpieczeństwa dla tych co nie mieli szczęścia.  Demokraci przestali być postrzegani jako ci, którzy pieniądze białych podatników wydają na czarnych leniów. To daje im szansę na usyskanie zgody większości obywateli na zwiększenie podatków.

Jednak na razie Obama wykorzystał zmianę postrzegania demokratów i w zabawie kto pęknie  pierwszy w obliczu niewpłacaności zmienił reguły. Teraz demokraci też wpychają USA w coraz większe zadłużenie i czekają kto pęknie: republikanie pozwolą zwiększyć podatki, czy demokraci obetną wydatki. Na razie demokraci idą wręcz w kierunku  dalszego zwiększenia wydatków i zapowiadają wprowadzenie finansowanego przez państwo powszechnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych.

I tak się będą bawić aż do dnia, gdy pożyczkodawcy odetną ich od kasy, lub koszt pożyczania tak bardzo wzrośnie, że Amerykanie sami przestaną pożyczać. Wtedy albo ogłoszą niewypłacalność, albo wyłgają się ze swoich długów inflacją, i złamaniem obietnic emerytalnych.  

Inne wpisy w serii "Dekada Niepewności":

Fiskalne możliwości i inflacyjne konsekwencje – 12 maja 2009 –  „Walczenie” z kryzysikiem za pomocą wydawania pieniędzy, których się nie posiada jest najlepszym sposobem na wywołanie kryzysu niewypłacalności państw oraz powrotu wysokiej inflacji znanej z przełomu lat 70-ych i 80-y